İdrar kaçırması hayatın içinde olan fakat, normal olmayan bir durum olup tedavi edilebilmektedir. İstem dışı idrarın tutulamadığı duruma idrar kaçırma denir. Kadınlarda idrar kaçırma, ani idrar hissi ile tuvalete yetişememe, aniden idrarın kaçırılması şeklinde sıkışma tipinde ya da öksürme, ıkınma, hapşırma, gülme, yürüme, ağır kaldırma ile stres tipinde ortaya çıkabilir. Bazı hastalarda ise sıkışma ve stres tipi idrar kaçırma birliktelik gösterebilir. Bunların dışında nörolojik bozukluklara, sıvı alım fazlalığına, kronik hastalıklara ya da ilaçlara bağlı idrar kaçırma sorunlar da oluşabilmektedir.
Nedeni hamak adı verilen idrar kanalını (üretra) destekleyen kas, bağ dokusu gibi yapıların zayıflaması ya da idrar kanalını silindir şeklinde çevreleyen ve idrarın tutulmasını sağlayan sfinkter adı verilen kas yapısının bozulmasıdır.
Hastaların öyküsü iyice derinleştirilmeli ve fizik muayeneleri muhakkak yapılmalıdır. Fizik muayene vagina, rektum ve perine adı verilen genital bölge ile makat arasını içermelidir. İdrar kaçırma subjektif (taraflı) bir şikayeti olup, objektif (tarafsız) olarak ortaya konulması gerekir. Bu nedenle hastalardan bazı işeme sorgulama formlarını doldurması istenmektedir. Objektif değerlendirme için en önemli veri hasta tarafından evde yapılıp getirilen işeme günlüğüdür.
İdrar yolu enfeksiyonu olmadığını göstermek için hastalardan tam idrar tahlili istenir. İdrar kaçırma miktranı tahmin edebilmek için ped testi yapılabilir. İdrar kaçırma için görüntüleme yöntemi şüpheli bir durum var ise istenir.
Tedavide öncelik ilaçsız tedavi etme şeklinde olmalıdır. Sıkışma tipi ve stres tipi idrar kaçırmanın her ikisinde de bu yöntemler kullanılmaktadır. İdrar kaçırmaya sebep olabilecek altta yatan kronik bir hastalık varsa öncelikle onun tedavi edilmesi gerekir. Kullanılan ilaçlar gözden geçirilir. Hastanın idrar tutma alışkanlığı var ise bırakması istenir.
Kafein kısıtlaması, kilo verilmesi, sıvı kısıtlaması ve sigara bırakılması gibi hastanın yaşam tarzına yapılacak müdahaleler ile idrar kaçırması sıklığı ve şikayetleri azaltılabilmektedir.
Hastalarda davranış ve fiziksel tedavi önerisi yapma gerekir. İstemli ve zamanlı işeme, mesane eğitimi, pelvik taban kas egzersizleri, akapunktur ve bazı elektriksel aktivite tedavileri bunlara örnek gösterilebilir.
Hastalar bahsi geçen yöntemlerden fayda görmez ise, artık ilaç ile tedavi yöntemleri gündeme gelir. İşte tam bu noktada sıkışma ve stres tipi idrar kaçırma birbirinden ayrılır. Her iksininin de tedavi yöntemleri farklıdır. Hekim tarafından hastalar bireysel olarak değerlendirildikten sonra ilaç tedavi planı yapılır.
Sıkışma tipi idrar kaçırmasında ilaçtan fayda görülmez ise hastalara idrar kesesi içine halk içinde botox diye bilinen botulinum toksini tedavisi verilebilir. Tedavide %50 üzerinde şikayetlerde gerileme olmaktadır. Toksinin etkisinin ortalama 7.5 ay olduğu ve doz tekrarı gerektirdiği unutulmamalıdır. Bunun dışında hastalara sakral sinir stümülasyonu adı verilen özel bir yöntem de uygulanabilmektedir. Sonuç alınamayan hastalar için idrar kesesi büyütmesi ya da alınması gibi biraz daha komplike tedavi yöntemleri uygulanabilmektedir.
Stres tipi idrar kaçırmada ilaç başarısızlığında idrar kanalının gevşek yapısını destekleme ameliyatları yapılabilir. Bu ameliyatlarda başarı oranı %90 civarında olup gayet yüksektir. Hekimin tecrübesine göre ameliyat yöntemleri değişken fakat, sonuçları başarılıdır.
