Kısırlık tanım olarak; 1 yıl korunmasız ve düzenli ilişkiye karşın hamileliğin olmaması durumudur.Toplumun geneli incelendiğinde, çiftlerin %15’inde 1 yıl içinde hamilelik oluşmadığı ve % 12.5’inde ilk çocuk denemesinde sorun yaşandığı bilinmektedir. Gebelik isteği olan çiftlerin her birinin bu konuda başlangıçtan itibaren hekim kontrolünde olması gerekir. Kısırlık başlı başına ciddi planlama ve araştırma isteyen toplumsal bir sorun olup, muhakkak uzmanı tarafından değerlendirilmelidir.
Erkek kısırlık nedeni olarak varikosel (%15) adı verilen damar hastalığı ilk sırada yer almaktadır. Varikosel dışında doğuştan ya da sonradan gelişen ürogenital anormallikler, radyasyon ve kemoterapi hasarı, tümörler, idrar yolu enfeksiyonları, testislerde sıcaklık artışı, hormonal bozukluklar, genetik anormallikler ve bağışıklık sistemi ile ilgili problemler ön plana çıkmaktadır. Vakaların %30-40’da ise semen parametrelerini bozacak bir sebep bulunamamakta ve bunların çoğu çevresel, genetik ya da hava kirliliği gibi nedenlere bağlanmaktadır.
Teşhis aşamasında hastadan ilaç kullanımı ve hastalığın öyküsü ile ilgili bilgiler alınır. Genital bölgesine detaylı bir fizik muayene yapıldıktan sonra kanda hormon değerlerine bakılır. En az 72 saat, en fazla 7 günlük cinsel perhiz (mastürbasyon dahil) sonrası hastadan semen analizi (spermiyogram) istenir. İlk değerlendirmede genetik testler istenmez. Eldeki verilere göre ileri genetik değerlendirme yapılabilir.
Semen analizi, Dünya Sağlık Örgütü (WHO)’nün son olarak yayınladığı 6. versiyonuna göre yapılır. Değerlendirmede sperm sayısı, hareketi ve şekli muhakkak incelenir. Semen analizinde normal değerlerin altında bir sonuç gelirse, tekrarı yapılmalıdır. Semen analizinde sperm bulunamıyorsa buna azoopsermi adı verilir ve bu hasta ileri incelemeyi hakeder. Hormonal incelemede FSH, LH ve testosteron seviyelerine bakılması gerekir.
Görüntüleme olarak hekim tarafından uygun görülen durumlarda testislere ultrasonografi işlemi yapılabilir.
Tedaviye ilk olarak hastanın yaşamsal düzeniyle (kilo verme, fiziksel aktivite, sigara ve alkolü bırakma) başlanır, gerekli hallerde ilaç tedavisi ya da cerrahi müdahale bu tedaviye eklenir. Bilinen en sık sebebi varikosel olduğundan uygun hastalarda operasyon planı yapılır. Varikosel operasyonu ideal olarak mikrocerrahi yöntemi ile yapılmalıdır. Operasyondan sonra 6 ile 12 aylık bir bekleme süresi olacağı unutulmamalıdır.
Tedavilere rağmen gebelik oluşmasında sorun varsa yardımcı üreme teknikleri adı verilen aşılama (intrauterin inseminasyon), tüp bebek (İnvitro fertilzasyon) gibi yöntemlere çiftler yönlendirilir. Tedavilerin bireysel olduğu yani, her hastada farklı olabileceği gerçeğini bilmek gerekir.
